Những nghệ sỹ trẻ “âm thầm” cống hiến
Những thiết kế áo phông độc đáo ở Trung Quốc đã được nhà thiết kế 27 tuổi Chen Leiying giới thiệu ra công chúng. Dù không làm việc chính thức cho một công ty nào, nhưng những công ty đa quốc gia như Adidas đang bắt đầu chuyển hướng tìm kiếm những nhà thiết kế sáng tạo trẻ để tìm ra những hình ảnh và logo mới cho đối tượng khách hàng dưới 30 ở Trung Quốc – nhóm khách hàng vô cùng tiềm năng với số lượng hơn 500 triệu khách hàng.
Hãy gọi họ là những nghệ sỹ trẻ “âm thầm” của Trung Quốc. Từ Cáp Nhĩ Tân ở miền Bắc đến Quảng Châu ở miền Nam, những nghệ sỹ, nhạc sỹ và nhà thiết kế trẻ đang được các công ty khai thác nhằm tạo hình ảnh tươi mới hơn cho công ty họ.
Giống như những nghệ sỹ trẻ khác ở bất kỳ đâu, nhóm nghệ sỹ này đôi khi có cái nhìn và hành động không theo lẽ thường- nhưng hoàn toàn không có mục tiêu chính trị. Họ có xu hướng bỏ qua chính trị để theo đuổi mục đích thương mại và mức lương hấp dẫn từ các công ty nước ngoài.
NeochaEdge là tổ chức đầu tiên và duy nhất ở Trung Quốc quy tụ được nhóm nghệ sỹ trẻ này. Do hai người Mỹ là Sean Leow và Adam Schokora sáng lập năm 2008, mục đích của NeochaEdge là giới thiệu tác phẩm của các họa sỹ, nhà thiết kế đồ họa, họa sỹ phim hoạt hình, nhà thiết kế âm thanh và nhạc sỹ trong khắp cả nước. NeochaEdge hiện có 200 thành viên và trả lương cho các thành viên theo các dự án thiết kế sản phẩm hay chiến dịch quảng bá của các thương hiệu như Nike, Absolut vodka và Sprite.
Jean-Pierre Roy- người mới đây đã hỗ trợ Adidas phát triển sản phẩm ở Trung Quốc cho biết, Adidas muốn trở nên mới mẻ thì “cách duy nhất là phải thu hút được giới trẻ”. Để đẩy mạnh hình ảnh đó, Adidas đã lựa chọn 4 họa sỹ người Trung Quốc, trong đó có cả Chen, thiết kế 20 ảnh đồ họa cho các mẫu áo phông mới.
 |
| Những nghệ sĩ của NeochaEdge giúp các nhà quảng cáo thu hút người trẻ đến với thị trường Trung Quốc. Tại Thượng Hải, những chai vodka Absolut trở thành dụng cụ chiếu sáng cho những show trình diễn grafiti ánh sáng trên đường phố. |
Đại diện hàng đầu của công nghiệp sáng tạo
Trong năm qua, các thành viên của NeochaEdge cũng đã sản xuất một chương trình graffiti đèn đường phố cho Absolut, thiết kế giày cho công ty giày Jimmy Kicks và sáng tạo nội dung về văn hóa bóng rổ Trung Quốc trên một tạp chí điện tử cho Nike. Và đến cuối năm nay, NeochaEdge sẽ trở thành một phòng trưng bày nghệ thuật ảo, bán các tác phẩm nghệ thuật của các thành viên qua trang web của tổ chức.
Ông Roy nói: “Bạn không thể chỉ đến Trung Quốc và tự mình tìm xem ai là nghệ sỹ đang nổi”. Vì vậy Schokora, 30 tuổi, và Leow, 29 tuổi, là những người hướng dẫn đáng tin cậy nhất.
Theo Paul Ward- giám đốc khu vực châu Á của văn phòng quảng cáo Bartle Bogle Hegarty ở Thượng Hải và đã cộng tác với NeochaEdge trong một số dự án trong năm qua: “Không có nhiều người Mỹ trẻ có thể nói thông thạo tiếng Trung Quốc phổ thông và bàn bạc nhiều với các nhân viên tiếp thị như với các nghệ sỹ graffiti ở Quảng Châu”.
Các thành viên của NeochaEdge khác xa Ai Weiwei- nghệ sỹ Trung Quốc 53 tuổi và là một kẻ chống đối mới bị chính phủ tống giam. Những nhà thiết kế đồ họa, âm thanh và họa sỹ hoạt hình này có nhiều động lực khác. “Họ muốn phát triển sự nghiệp và không muốn thách thức những thiết lập chính trị. Nghệ thuật thương mại hiếm khi, nếu không muốn nói là không có, những quan điểm bất đồng”, Leow nói.
Trên thực tế, chính phủ cũng đang đứng sau hậu thuẫn cho những công ty như NeochaEdge. Chỉ riêng ở Thượng Hải, chính phủ đã xây dựng hơn 80 khu công nghiệp sáng tạo cho 6.000 doanh nghiệp. Năm 2008, chính quyền thành phố Thượng Hải đánh giá NeochaEdge là “một trong những đại diện hàng đầu của ngành công nghiệp sáng tạo”.
Thay đổi mô hình kinh doanh
Vậy làm thế nào mà hai doanh nhân Mỹ trẻ Schokora (lớn lên ở Detroit) và Leow (lớn lên ở thung lũng Silicon) lại trở thành cầu nối cho cộng đồng những người trẻ sáng tạo ở Trung Quốc?
Trước khi thành lập công ty, Leow đang sống và làm việc ở Thượng Hải với vai trò tư vấn kinh doanh và được hấp thụ nền văn hóa Trung Quốc. “Tôi đến rất nhiều triển lãm và các buổi biểu diễn nghệ thuật, và tôi đã từng nghĩ nghệ thuật Trung Quốc là hoàn toàn bắt chước và không hề sáng tạo. Nhưng thực tế thì tôi đã nhầm”, Leow nói. Chính điều này đã gợi cảm hứng cho ý tưởng phát triển neocha.com- một mạng xã hội quy tụ những nghệ sỹ đầy sáng tạo của Trung Quốc. (“Cha” trong tiếng Trung Quốc nghĩa là trà). Chỉ có một vấn đề duy nhất là không thu được lợi nhuận từ các nhà quảng cáo.
Trong khoảng thời gian đó, Schokora (đã sống ở Trung Quốc từ năm 2003) cũng đang làm quản lý truyền thông xã hội và kỹ thuật số cho Edelman- một công ty truyền thông toàn cầu. “Tôi biết neocha.com thậm chí trước khi gặp Sean”, anh nói. Năm 2007, Leow và Schokora gặp nhau tại một lễ hội âm nhạc ở Thượng Hải và cuộc gặp này nhanh chóng thúc đẩy mối quan hệ đối tác.
Không lâu sau, Schokora từ bỏ công việc tại Edelman và cùng Leow dẫn dắt neocha.com đi theo một đường hướng mới. Schokora (vốn chịu ảnh hưởng quan điểm của mình khi còn làm việc tại một công ty lớn) đã gợi ý thay đổi mô hình kinh doanh từ một trang mạng xã hội thành một tập đoàn sáng tạo.
Theo hai nhà sáng lập thì chiến thuật này đã có hiệu quả. Họ không tiết lộ doanh thu, nhưng cho biết doanh thu đã tăng gấp đôi so với năm ngoái. Hai nhà sáng lập cũng đang xem xét mở rộng hoạt động sang các thị trường châu Á như Ấn Độ.
 |
| Hurri Jin, biệt danh Bão Biển, là một trong số các nghệ sỹ của NeochaEdge (cơ quan đại diện cho những nghệ sỹ xuất sắc của Trung Quốc) tham gia vào buổi trình diễn graffiti ánh sáng tại Thượng Hải. |
Tùy theo từng loại dự án, thành viên của nhóm họa sỹ sẽ kiếm được từ 20-90% số phí của NeochaEdge, rơi vào khoảng 10.000-100.000 USD.
Có thể kể ra một vài cái tên nổi tiếng nhờ NeochaEdge. Shadow Chen biết đến tổ chức này qua Twitter. Cô cho biết, NeochaEdge đã giúp cô được chú ý đến: “Ở Trung Quốc, sẽ rất khó để được công nhận nếu bạn là một họa sỹ tự do bình thường. NeochaEdge là một nơi lý tưởng mang lại cơ hội thể hiện tài năng của những nghệ sỹ trẻ độc lập”. Hurri Jin- 26 tuổi và nổi tiếng với biệt danh Bão Biển, đã tham gia 5 dự án với NeochaEdge và kiếm được 20.000 NDT (khoảng 3.000 USD) kể từ khi anh trở thành thành viên của NeochaEdge vào tháng 12/2009. “Đây thực sự là nơi giúp phát triển sự nghiệp của chúng tôi”, anh chia sẻ.
Âm nhạc và nghệ thuật đổi mới
Những ngày đầu Schokora và Leow phải đi tìm kiếm thành viên tại các buổi hòa nhạc, các lễ khai mạc phòng triển lãm và lễ hội âm nhạc. Tuy nhiên đến nay thì hầu hết các nghệ sỹ đều tìm đến với họ. Theo Schokora, mỗi ngày họ nhận được hàng chục thư điện thử từ những người trẻ tuổi trên khắp Trung Quốc- những người có nguyện vọng được tỏa sáng trên neocha.com.
Nhà sáng lập Schokora nói: “Chúng tôi bổ sung cho các công ty quảng cáo. Nếu họ muốn một người vẽ tranh minh họa, giả dụ như về Cáp Nhĩ Tân, thì sẽ dễ dàng hơn nhiều khi tìm kiếm cơ sở dữ liệu và hồ sơ trực tuyến của các ứng viên. Sau đó chúng tôi chỉ việc liên lạc với ứng viên phù hợp nhất”.
Khi các công ty mở rộng quy mô ra khỏi những thành phố lớn như Bắc Kinh, Thượng Hải và Quảng Châu, tài năng và độ tin cậy sẽ trở nên quan trọng hơn. Damian Coren- giám đốc quản lý của Leo Burnet tại Thượng Hải nhận định: “Mọi thương hiệu đều đang muốn xâm nhập vào những thành phố loại 2 và loại 3, và bất kỳ điều gì giúp họ tao dựng được chỗ đứng trong các thị trường khu vực đều rất được hoan nghênh”.
Đáng ngạc nhiên là ông Coren lại không hay biết gì về NeochaEdge, nhưng nhiều người khác lại biết. Mới đây Coca-cola đã hợp tác với NeochaEdge tổ chức cuộc thi tìm kiếm tài năng sáng tạo trẻ. Những người thắng cuộc sẽ nhận được giải thưởng trị giá lên đến 65.000 đôla tiền mặt và được tham dự Lễ Hội Sáng Tạo Quốc Tế Cannes Lions.
NeochaEdge đã tìm được chỗ đứng trong lĩnh vực cung cấp âm nhạc và nghệ thuật đổi mới. Nhưng liệu đó có phải là một ưu thế so với những nhãn hiệu lớn hơn nhưng có tư tưởng ít sáng tạo hơn?
Kiếm tiền từ công nghiệp sáng tạo
Coren cũng băn khoăn không rõ liệu NeochaEdge có thể hấp dẫn các công ty đa quốc gia. Anh cho rằng, thật khó mà đòi hỏi sự quan tâm lớn từ các thương hiệu trong nước, ‘bởi họ không phải là những người thích thử nghiệm và trở thành những người tiên phong”.
Hướng phát triển tương lai của NeochaEdge hiện vẫn chưa chắc chắn. Một là họ sẽ bán NeochaEdge cho một công ty quảng cáo lớn và làm việc riêng cho khách hàng của công ty đó. Hai nhà sáng lập cho biết đã có 3 tập đoàn quảng cáo lớn có ý định mua lại NeochaEdge. Hướng thứ hai là họ vẫn tiếp tục hoạt động độc lập và thậm chí sẽ ngày càng táo bạo hơn, có thể là bằng cách trưng bày những thương hiệu mà họ không cần phải nhờ đến trung gian là các công ty quảng cáo.
Tuy nhiên, ngành quảng cáo vẫn chưa trải qua những thay đổi lớn và điều này đã đẩy NeochaEdge vào một vị trí thú vị để xem xét những động thái tiếp theo.
“Dù làm gì tiếp theo thì chúng tôi vẫn muốn tiếp tục mang lại hy vọng cho giới trẻ- những tài năng của Trung Quốc có thể kiếm tiền từ ngành công nghiệp sáng tạo”, Schokora nói.
