Bằng cách này, Công ty Sản xuất và kinh doanh bauxite – nhôm Hungary (MAL) đang muốn nói rằng phải quy trách nhiệm gây nên thảm họa này cho thời tiết, cụ thể là những cơn mưa lớn cuối mùa qua.
Cần nói ngay rằng tình hình thời tiết của Hungary là không thể không dự báo trước được. Hơn nữa, không thể không thấy trước những cảnh báo của các chuyên gia. Việc đổ “tội” cho ông trời chỉ là 1 cách né tránh trách nhiệm.
Theo hãng tin AP, hôm 10/10, ban lãnh đạo MAL đã gửi lời chia buồn tới gia đình của 7 nạn nhân bị thiệt mạng cũng như những người bị thương do thảm họa bùn đỏ. Hãng còn cho biết, sẽ bồi thường cho những thiệt hại từ lũ bùn đỏ gây ra.
Tuy nhiên, những rắc rối liên quan tới vụ việc này vẫn chưa qua hết.
Theo báo Komment.hu, nạn bùn đỏ là một thảm họa đã được báo trước do một chính sách ưu tiên sai lầm trong bảo vệ môi trường!
Trong xã luận ngày 8/10, báo này viết: “Thời gian qua, Hungary đã tập trung mọi nguồn lực vào hoạt động xử lý và tái chế rác thải gia đình mà xem nhẹ rác thải công nghiệp, vốn không chỉ nhiều về số lượng mà còn độc hại hơn, ẩn chứa nhiều nguy cơ hơn cho sức khỏe và môi trường.
 Một ngôi làng ở Hungary chìm trong bùn đỏ (ảnh AFP) |
Trong khi cứ 10 năm Hungary lại hứng chịu một thảm họa công nghiệp và còn biết bao quả bom sinh thái hẹn giờ đang rình rập, đất nước chúng ta lại đổ ra hàng tỷ euro vào rác thải gia đình đến mức người ta nói kẻ thù chung nguy hiểm số một của chúng ta là chai nhựa. Nhưng thử xem những chai nhựa này nào có gây bỏng chết người, nào có tàn phá ngôi nhà nào, nào có biến đất đai trở nên vô sinh, nào có tàn phá các tuyến đường sắt!”.
Trong quá khứ từng có rất nhiều cảnh báo của các tổ chức và các chuyên gia về môi trường. Ủy ban quốc tế bảo vệ sông Danube, trong 1 khảo sát được công bố năm 2006, đã báo động Nhà máy Ajka Timföldgyár nằm trong danh sách 150 cơ sở công nghiệp có nguy cơ cao đe dọa gây ô nhiễm sông Danube.
Chuyên gia hóa học Gergely Simon, thuộc Nhóm hành động vì không khí sạch Hungary (CAAG), cho biết từ năm 2003 CAAG đã cảnh báo chính quyền lúc đó của thủ tướng Peter Medgyessy về nguy cơ bể chứa chất thải của các nhà máy bị vỡ. Đáp lại, CAAG chỉ nhận được “một sự im lặng đáng sợ”!
Khó giữ bờ đê bể chứa bùn độc tại Hungary
Thứ trưởng Môi trường Hungary Zoltan Illes hôm qua tuyên bố vết nứt dài 25 mét ở bờ đê phía bắc hồ chứa số 10 đã nới rộng ra và nhiều khả năng sẽ không thể sửa chữa được.
Reuters dẫn lời ông Illes cho biết phần đê phía bắc có thể sẽ đổ sập “trong thời gian từ một ngày đến một tuần”. Hiện chính quyền đang gấp rút cho xây dựng trong vòng 3 ngày một con đê mới cao 5-7 mét và dài 600 mét để giữ 500.000m3 bùn độc không tràn ra khỏi bể chứa.
 |
| Một phụ nữ Hungary bưng mặt khóc khi thấy cảnh nhà cửa ngập trong bùn đỏ (ảnh AP) |
Phát biểu với báo giới, người phát ngôn của đội cứu hộ Gyorgyi Tottos nhận định: “Đây là cuộc chạy đua với thời gian vì thời tiết chỉ thuận lợi trong vài ngày, sau đó trời sẽ đổ mưa. Nếu con đê mới có thể hoàn tất trước khi mưa tới, mọi chuyện sẽ ổn”. Cũng theo bà Tottos, bùn còn lại trong bể chứa số 10 đặc quánh hơn bùn đã tràn ra vào ngày 4/10 nên nếu bị tràn, có thể sẽ lan ra chậm hơn.
Chính quyền Hungary, do lo ngại cơn lũ bùn đỏ độc hại thứ 2, đã ra lệnh di tản toàn bộ dân làng Kolontár và Devecser gần Nhà máy bãuite – nhôm Ajka Timföldgyár ở thị trấn Ajka, Hãng tin MTI của Hungary dẫn lời ông Dobson Tibor, người phát ngôn Lực lượng chống thảm họa Hungary, cho biết. Bể chứa chất thải của Nhà máy Ajka Timföldgyár đang có nguy cơ sụp đổ hoàn toàn vì 1 vết nứt mới nơi con đê bảo vệ bể chứa.
“Việc di tản đã bắt đầu từ 6h sáng (giờ địa phương), sau khi chúng tôi phát hiện con đê bảo vệ bể chứa thứ 10 bị suy yếu – ông Dobson Tibor nêu rõ – Lệnh di tản đã được Bộ trưởng Nội vụ Sandor Pinter quyết định. Ông đã trực tiếp có mặt trong cuộc họp của ủy ban quốc phòng địa phương vào sáng sớm thứ 7”.
Kể từ khi xảy ra thảm họa môi trường vào ngày 4/10, đến nay đã có 7 người thiệt mạng.
Khoảng 800 dân làng Kolontár và Devecser đã được đưa lên xe buýt tới thị trấn Ajka, cả các đại diện của báo chí Hungary và quốc tế cũng bị buộc phải rời khu vực. “Họ sẽ chỉ được phép trở về 1 khi con đê bảo vệ bể chứa chất thải được gia cố” ông Dobson Tibor khẳng định.
Những nhà lãnh đạo cao nhất của Hungary đã có mặt tại hiện trường: Thủ tướng Viktor Orban, Bộ trưởng Quốc phòng Csaba Hende, Chỉ huy trưởng cảnh sát quốc gia Jozsef Hatala và Tổng chỉ huy các lực lượng chống thảm họa Gyorgy Bakondi.
Hôm nay, 5 chuyên gia chống ô nhiễm môi trường của EU sẽ đến Hungary theo lời kêu gọi của nước này hôm 7/10. Các chuyên gia đến từ Áo, Bỉ, Đức, Pháp và Thụy Điển sẽ đến hiện trường vụ lũ bùn để đánh giá tình hình ô nhiễm trên đất đai, nguồn nước, hệ sinh thái và đề ra biện pháp xử lý.
Trái với sự lạc quan qua những tuyên bố của các quan chức Hungary về mức độ và quy mô tác hại của bùn đỏ, các tổ chức môi trường lại đang tỏ ra lo ngại. Tổ chức Hòa bình xanh ước tính 700.000m3 bùn đỏ đã chảy ra môi trường chỉ vài giờ sau khi tai nạn xảy ra, không ít hơn là bao so với tổng lượng dầu thô đã chảy ra vịnh Mexico mới đây.
Các xét nghiệm tại hiện trường còn cho thấy bùn đỏ chứa một hàm lượng độc chất có nguy cơ rất cao là thạch tín và thủy ngân.
Nhà sinh học Benedek Javor, chủ tịch Ủy ban môi trường Quốc hội Hungary, như hãng tin AOL cho biết, đã lên tiếng cáo buộc “các quan chức chính quyền không nói dối, nhưng họ đang cố tỏ ra lạc quan với thế giới trong khi tình hình thực tế không như vậy. Họ đang cố giảm nhẹ sự nghiêm trọng, 1 phần vì du lịch, phần khác vì 1 số quốc gia đã bắt đầu từ chối mua nông sản từ Hungary”.
Các chuyên gia cũng xác định phải vài ngày nữa mới biết độc chất từ bùn đỏ có ngấm vào nguồn nước ngầm của khu vực hay không.
