Cuối tuần qua, thị trường đón nhận quyết định tăng mạnh lãi suất huy động vàng liên tiếp của hai ngân hàng có hoạt động kinh doanh vàng hàng đầu là Ngân hàng Thương mại Cổ phần Á châu (ACB) và Ngân hàng Thương mại Cổ phần Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank).
Hai quyết định này đều được đưa ra gần như ngay lập tức sau khi giá vàng trong nước đột ngột tăng lên 29,5 triệu đồng/lượng hôm 8/9 vừa qua.
Từ cuối quý I cho đến quý II/2010, lãi suất huy động vàng của các ngân hàng thương mại đều giảm rất mạnh; phần lớn các kỳ hạn được rút về tiệm cận mức 0%/năm, chỉ có từ 0,03% – 0,05%; các mức cao ở một số thành viên cũng chỉ khoảng 0,2% – 0,5%/năm.
Thế nhưng, hiện nay lãi suất huy động tiết kiệm vàng đã lên đến 0,6%/năm tại ACB áp ở nhiều kỳ hạn và các mức cao nhất tại Eximbank lên tới 0,8% – 1%/năm.
Lãi suất huy động vàng đột ngột nhảy vọt do cầu huy động vàng được kích thích bởi nhu cầu vay vàng đang có xu hướng tăng trở lại.
Đầu năm, nguồn vàng huy động ở trạng thái ứ đọng tại các ngân hàng thương mại do nhu cầu vay giảm sút. Rủi ro tăng giá trong tương lai của các khoản vay là trở ngại lớn nhất đối với sức cầu. Lãi suất vay vàng từ 4% – 5%/năm, cộng thêm chênh lệch tăng giá là một chi phí không nhỏ đối với người đi vay.
Nhiều dự báo giá vàng tiếp tục tăng mạnh trong năm 2010 khiến hoạt động vay vàng vật chất để đầu cơ giá xuống cũng đối diện với khả năng nhiều rủi ro làm cho nhu cầu vay vàng giảm sút dù rằng nhiều ngân hàng thương mại đã nới điều kiện cho vay vàng, đặc biệt là với nhu cầu cho sản xuất – kinh doanh để kích cầu.
So với đầu năm 2010, giá vàng hiện đã tăng gần 10%; theo dữ liệu của Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC), giá vàng đã tăng 9,87% trong khi giá vàng trên thế giới đã tăng đến 14%.
Trước tình hình đó, tâm lý lo ngại khả năng giá vàng tiếp tục tăng mạnh và tạo chênh lệch lớn của các nhà đầu tư đã phần nào giảm, góp phần thúc đẩy nhu cầu vay vàng thanh toán, giao dịch vật chất. Bên cạnh đó, với đà tăng mạnh của giá vàng trong khoảng một tháng trở lại đây, nhu cầu vay vàng vật chất đầu cơ giá xuống cũng có dấu hiệu quay trở lại.
Nhu cầu vay vàng cho sản xuất – kinh doanh và nhu cầu quy đổi vốn tiền mặt cũng đang được các ngân hàng tính đến. Sự chênh lệch mức lãi suất vay vàng từ 4% – 5%/năm so với 14% – 15%/năm lãi suất vay nội tệ (thậm chí cao hơn ở tín dụng tiêu dùng) là khá lớn. Nhiều khả năng, nhu cầu vay vàng trong thời điểm cuối năm sẽ tăng trở lại.
Một yếu tố đặc thù khác của thị trường vàng cũng được tính tới vấn đề tỷ giá. Từ cuối năm 2009 đến nay, Ngân hàng Nhà nước đã 3 lần liên tiếp tăng giá USD/VND với tổng cộng gần 10%. Điều này đồng nghĩa với việc tỷ giá sẽ tiếp tục ổn định và ít tác động làm tăng giá vàng trong ngắn hạn.
Điều này cũng góp phần tạo tâm lý ổn định, góp phần kích thích nhu cầu vay vốn.
Tuy nhiên, về dài hạn vẫn khó khẳng định xu hướng tăng của lãi suất huy động vàng, hay cầu vay vàng tiếp tục tăng cao hay không. Vì vậy, các ngân hàng thương mại chỉ đưa ra các kỳ hạn dưới 18 tháng, thậm chí chỉ chốt tối đa 12 tháng. Hay ở một số thành viên, mức lãi suất cao chỉ áp cho các kỳ hạn ngắn dưới 4 tháng, còn lại rất thận trọng khi vẫn áp mức tiệm cận 0% ở các kỳ hạn dài hơn.
