Từ đầu tháng 10 đến nay, tỷ giá bình quân liên ngân hàng được NHNN điều chỉnh linh hoạt. Theo nhiều chuyên gia kinh tế thì đây là bước đi phù hợp với diễn biến thị trường, tránh gây sốc về tỷ giá cuối năm.
Linh hoạt “bước nhảy” tỷ giá
Sau hơn 1 tháng giữ nguyên ở mức 20.628 đồng/USD, ngày 5/10, NHNN đã đẩy tỷ giá bình quân liên ngân hàng thêm 10 đồng/USD lên mức 20.638 đồng/USD. Và một ngày sau, ngày 6/10, tỷ giá bình quân liên ngân hàng lại tiếp tục được điều chỉnh tăng thêm 10 đồng/USD lên mức 20.648 đồng/USD.
Mặc dù các NHTM đã đẩy giá bán lên kịch trần 20.854 đồng/USD và giá mua chỉ chênh cỡ 4 đồng/USD, tuy nhiên so với tỷ giá thị trường tự do đang ở mức 21.650 đồng/USD, chênh lệch tỷ giá giữa hai thị trường ở mức 800 đồng/USD.
Bởi vậy ngày 7/10/2011, cùng với việc tung 5 tấn vàng can thiệp thị trường kéo giá vàng giảm gần sát mức giá thế giới (chỉ còn chênh 1 triệu đồng/lượng) khiến giá USD tự do rớt mạnh 200 đồng/USD còn 20.450 đồng USD, NHNN tiếp tục điều chỉnh tỷ giá bình quân liên ngân hàng thêm 5 đồng/USD lên mức 20.653 đồng/USD khiến tỷ giá giao dịch trong các ngân hàng lên kịch trần 20.860 đồng/USD kéo sự chênh lệch tỷ giá USD giữa hai thị trường còn 400 đồng/USD.
Tiếp tục ngày 11/10/2011, tỷ giá bình quân liên ngân hàng được điều chỉnh tăng 15 đồng/USD lên 20.668 đồng/USD. Ngày 13/10/2011, tỷ giá này tăng thêm 10 đồng/USD lên mức 20.678 đồng/USD. Diễn biến tỷ giá của các ngân hàng cũng được niêm yết tương ứng hết biên độ + 1% ở mức 20.885 đồng/USD. Trong khi đó, tỷ giá thị trường tự do cũng giảm dần, ngày 13/10/2011 mức tỷ giá tự do giao dịch chỉ còn 21.350 đồng/USD. Kéo chênh lệch tỷ giá giữa hai thị trường ngân hàng và tự do xuống còn 465 đồng/USD.
Theo một chuyên gia kinh tế, một trong những nguyên nhân khiến tỷ giá biến động gần đây là do nhu cầu gom ngoại tệ để nhập lậu vàng tăng cao khi chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới vẫn ở mức cao và điều này khiến tỷ giá tự do diễn biến tăng giảm thất thường tùy thuộc vào cung-cầu ngoại tệ của khách hàng. Điều này lý giải tại sao có những thời điểm tỷ giá tự do lên tới 21.600 đồng/USD trong vòng nửa ngày rồi rớt lại về mốc 21.400 đồng/USD khi giá vàng chênh lệch lên đến đỉnh 4-5 triệu đồng/lượng.
Mặc dù, nhiều dự đoán nhu cầu ngoại tệ sẽ tăng còn do những khoản thanh toán hàng nhập khẩu tăng cuối năm cùng với dư nợ ngoại tệ luôn cao hơn nội tệ trong hệ thống ngân hàng tăng áp lực lên tỷ giá cuối năm. Tuy nhiên, NHNN đã có những biện pháp can thiệp kịp thời để tỷ giá không quá nóng gây bất an tâm lý cho người dân. Trong tuần đầu tháng 10/2011, NHNN đã bán ra khoảng 150 triệu USD để can thiệp thị trường ngoại hối và hiện số dư tiền gửi ngoại tệ trong hệ thống ngân hàng trên địa bàn TP.HCM lên tới 6-7 tỷ USD. Đây cũng là một nguồn lực mạnh để đảm bảo cho tỷ giá ổn định.
Mục tiêu biến động 1%
Nhiều tranh luận về mục tiêu tỷ giá từ nay đến cuối năm sẽ biến động trong vòng kiểm soát 1%. Với mức biến động 5 lần liên tục trong tuần vừa qua của tỷ giá khiến nhiều người lo ngại.
Nhưng trước đó, ngay từ năm 2010, PGS. TS Trần Hoàng Ngân – Đại học Kinh tế TP.HCM đã có đề xuất, NHNN nên điều chỉnh tỷ giá biến động linh hoạt hàng ngày, có lên có xuống. Ông cũng cho rằng, việc tỷ giá biến động liên tục là điều bình thường vì tỷ giá trên thế giới được điều chỉnh với tần suất còn đậm đặc hơn rất nhiều so với Việt Nam có khi đến từng giây, từng phút.
Để ổn định tỷ giá, NHNN đã thực hiện nhiều biện pháp, trong đó, NHNN đã tuyên bố tăng trưởng tín dụng năm nay có thể chỉ ở mức 17% nhằm kìm hãm đưa tiền đồng ra nền kinh tế, góp phần giảm lạm phát, giảm sức ép lên tỷ giá. Hướng sắp tới, NHNN sẽ xem xét lại đối tượng cho vay ngoại tệ theo hướng chỉ cho vay với những doanh nghiệp tái tạo ngoại tệ, còn lại sẽ chuyển sang mua-bán. Tiếp theo là xem xét lại vấn đề trạng thái ngoại hối của các NHTM theo hướng tăng lên để ngân hàng đủ khả năng thanh khoản.
Bên cạnh đó, nhiều tín hiệu khả quan về nguồn thu ngoại tệ của quốc gia đang được cải thiện rõ rệt. Trong 7 tháng đầu năm 2011, cán cân vãng lai thặng dư 1,3 tỷ USD, cán cân vốn và tài chính thặng dư 9,8 tỷ USD tăng 2 lần so với cùng kỳ năm 2010. Tính đến tháng 9 năm nay, chênh lệch thu chi ngoại tệ đạt trạng thái dương 64 triệu USD. Tính đến 29/9/2011, số dư tiền gửi ngoại tệ của các tổ chức tín dụng tại NHNN tăng 45,1% (tương đương 586 triệu USD) so với cuối tháng 8/2011.
So với mốc tính tỷ giá bình quân liên ngân hàng từ mức 20.628 đồng/USD, NHNN đã sử dụng hết 50 đồng (tăng 0,24%) trong tổng 208 đồng (1%) để điều chỉnh biến động tỷ giá. Các bước đi thận trọng đang được NHNN triển khai để đạt mục tiêu tỷ giá tăng trong vòng kiểm soát 1% từ nay đến cuối năm.
